Bir wagtlar dünýäde iň uly tüwi eksport ediji Birma hökümetiň dünýäde öňdebaryjy tüwi eksportçysy bolmak syýasatyny kesgitledi. Mýanmaryň tüwi senagatynyň daşary ýurt maýa goýumlaryny özüne çekmeginiň köp artykmaçlyklary bilen birlikde, Mýanma tüwi we şuňa meňzeş pudaklar üçin dünýä belli söwda merkezine öwrüldi. Maýa goýum bazasynyň 10 ýyldan soň dünýäde tüwi eksport edijileriniň bäşligine öwrülmegine garaşylýar.
Birma adam başyna tüwi sarp edýän dünýäde iň uly ýurt we bir wagtlar dünýäde iň köp tüwi eksport ediji ýurt. Adam başyna bary-ýogy 210 kilo tüwi iýýän Mýanma Birmanyň iýmitiniň 75% -ini tutýar. Şeýle-de bolsa, ençeme ýyllap dowam eden ykdysady sanksiýalar sebäpli onuň tüwi eksportyna täsir edildi. Birmanyň ykdysadyýeti has açyk bolansoň, Mýanma tüwi iberilmegini ýene iki esse artdyrmagy meýilleşdirýär. Şol wagta çenli Taýland, Wýetnam we Kamboja tüwiniň uly güýçleri statusyna belli bir derejede kynçylyk çeker.
Mundan ozal Mýanmaryň Söwda ministrliginiň söwdany ösdürmek bölüminiň müdiri ýylmanan tüwiniň ýyllyk üpjünçiliginiň 12,9 million tonna, içerki islegden 11 million tonna ýokarydygyny aýtdy. 2014-2015-nji ýyllarda Mýanmaryň tüwi eksportynyň 2,5 million tonna çenli ýokarlanandygy we aprel aýynda 1.8 million tonna boljakdygy çak edilýär. Mýanmaryň ilatynyň 70% -den gowragynyň tüwi bilen baglanyşykly söwda bilen meşgullanýandygy habar berildi. Geçen ýyl tüwi senagaty jemi içerki önümiň takmynan 13% -ini goşdy, Hytaý bolsa umumy önümiň ýarysyna golaýyny tutdy
Aziýa Ösüş Bankynyň (ADB) geçen ýylky hasabatyna görä, Mýanma pes önümçilik çykdajylaryndan, giň ýerlerden, ýeterlik suw çeşmelerinden we işçi güýjünden artykmaçlyga eýe. Mýanmada oba hojalygyny ösdürmek üçin tebigy şertler gowy, ilaty az we bu ýer demirgazykdan günorta beýikdir. Birmanyň Irrawaddy deltasy dik we keseligine kanallar, dykyz howuzlar, ýumşak we hasylly ýerler we amatly suw ýollary bilen häsiýetlendirilýär. Şeýle hem “Birma granary” diýlip atlandyrylýar. Mýanmaryň hökümet işgärleriniň pikiriçe, Mýanmardaky Irrawaddi Deltasynyň meýdany Wýetnamdaky Mekongdan has uludyr we şonuň üçin tüwi önümçiligini we eksporty artdyrmak ukybyna eýe.
Şeýle-de bolsa, Birma häzirki wagtda tüwi pudagyny ýaşartmakda başga bir kynçylyk bilen ýüzbe-ýüz bolýar. Mýanmardaky tüwi öndürýän kärhanalaryň 80% töweregi kiçi göwrümli we tüwi öndürýän maşynlar köne. Tüwini halkara alyjynyň talaplaryna öwrüp bilmeýär, inçe bölejikleriň Taýlanddan we Wýetnamdan 20% köp döwülmegine sebäp bolýar. Bu, ýurdumyzyň galla enjamlaryny eksport etmek üçin ajaýyp mümkinçilik döredýär
Birma Hytaýyň landşafty bilen baglanyşykly we Hytaýyň dostlukly goňşusy. Tebigy şertleri ajaýyp we baýlyklary örän baý. Oba hojalygy Mýanmaryň milli ykdysadyýetiniň esasyny düzýär. Oba hojalygynyň önümi jemi içerki önümiň üçden bir bölegini, oba hojalygynyň eksporty bolsa eksportyň dörtden bir bölegini tutýar. Birmada 16 million gektardan gowrak açyk meýdan, işlenmeli boş ýerler we çöllük ýerler, oba hojalygy Ösüş üçin uly mümkinçilikler bar. Mýanma hökümeti oba hojalygynyň ösmegine uly ähmiýet berýär we oba hojalygyna daşary ýurt maýa goýumlaryny işjeň çekýär. Şol bir wagtyň özünde, rezin, noýba we tüwi ýaly oba hojalyk önümleriniň dünýäniň ähli ýurtlaryna eksport edilmegine hem kömek edýär. 1988-nji ýyldan soň Birma ösüş oba hojalygyny birinji ýerde goýdy. Oba hojalygyny ösdürmegiň esasynda Mýanma halk hojalygynyň ähli gatlaklaryny we esasanam oba hojalygy bilen baglanyşykly oba hojalygy tehnikasynyň ösüşini getirdi.
Foodurdumyzda azyk önümlerini gaýtadan işlemegiň derejesi we gaýtadan işlemek kuwwatynyň artykmaçlygy bar. Käbir iýmit görnüşlerini gaýtadan işlemek tehnologiýalarynda käbir artykmaçlyklarymyz bar. Şeýle hem Hytaý hökümeti däne we azyk gaýtadan işleýän kärhanalary daşary çykmaga çagyrýar. Umuman aýdanyňda, Mýanma soňky ýyllarda oba hojalygyna we infrastruktura gurluşygyna ünsi güýçlendirensoň, oba hojalygyna we azyk tehnikasyna bolan isleg artýar. Bu, hytaý öndürijilerine Mýanma bazaryna girmek üçin mümkinçilikler döretdi.
Iş wagty: 03-2013-nji dekabry